Świat Idealny - Instytut Twórczej Integracji

artykuł:
Świat Idealny
Iwona Durek – Sypek,  Leszek Falis
________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Świat Idealny to wielopłaszczyznowy system, który pomoże współistnieć osobom pełnosprawnym z niepełnosprawnymi.
To strategia systemowej integracji społecznej i rehabilitacji zawodowej osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną oparta na stworzeniu sytemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych od urodzenia do starości na wszystkich szczeblach ich edukacji i rehabilitacji społecznej.
System obejmuje :
- Wczesne Wspomaganie Rozwoju Dziecka
-Zespół Szkół Specjalnych Nr 4 w Sosnowcu
- Środowiskowy Dom Samopomocy, Dzienny Dom Pomocy Społecznej, miejsca hostelowe
-Sosnowiecką Spółdzielnię Socjalną,
-mieszkanie zintegrowane,
-fundację Instytut Twórczej Integracji  
- projekt ( w trakcie realizacji) Ogrodu Polisensorycznego będącego jednocześnie nowym miejscem pracy. Organizacja przestrzeni dydaktyczno-naukowej oraz edukacyjno-wychowawczej pozwoli minimalizować skutki  niepełnosprawności w przyszłości poprzez wdrożenie kompleksowych rozwiązań – aktywizujących, rehabilitacyjnych oraz integracyjnych.
Na podkreślenie zasługuje wolontariat-studenci, uczniowie, sąsiedzi, osoby dorosłe mające chwilę czasu wolnego - następuje aktywizacja całego środowiska skupionego wokół naszych jednostek.
„Świat Idealny”  nie powstawałby gdyby nie ogromne serca wielu ludzi.
1. Zespół Wczesnego Wspomagania Małego Dziecka przy Zespole Szkół Specjalnych nr 4 został powołany od 1 września 2008 Terapią objętych jest obecnie 176 dzieci  w wieku od 1 tygodnia życia do 7 lat.  Zajęcia odbywają się w nowo dobudowanym skrzydle szkoły, wyposażonym w najnowocześniejszy sprzęt edukacyjno- rewalidacyjny.
2. Zespół Szkół Specjalnych nr 4
W skład którego wchodzą:
Szkoła Podstawowa Specjalna nr 44
Gimnazjum Specjalne nr 23
Szkoła Przysposabiająca do Pracy
— ZSS posiada bogato wyposażone sale do terapii specjalistycznej:  sala SI (integracji sensomotorycznej), Snoezelen,  muzykoterapii – w tym metody Petera Hessa, z bogatym instrumentarium etnicznym,  ceramiki,  papieru czerpanego, wełny fil-cowanej,  pracownia tyflopedagogiki, tyfloakustyki.
— Pion rehabilitacyjny:  hydroterapia,  fototerapia, masaż mechaniczny, siłownia, synkopa wielostanowiskowa, grota solna.
— Terapie wspomagające:  hipoterapia, dogoterapia i felinoterapia.
Łączna ilość uczniów – 136 w tym:
—  grupy z niepłnosprawnością głęboką-  zespoły realidacyjno - wychowawcze   
— autystyczne - zespoły edukacyjno-terapeutyczne
— dzieci z zaburzeniami układu ruchu (poruszające się na wózkach inwalidzkich)
3. Środowiskowy Dom Samopomocy  i Dzienny Dom Pomocy Społecznej
świadczy usługi z zakresu pomocy osobom niepełnosprawnym intelektualnie
w ich readaptacji i rehabilitacji. Zapobiega degradacji psychofizycznej poprzez
integrację z otoczeniem i aktywizację społeczną.
Wypełniając zadania wpisane w swoją działalność placówka uczestniczy w tworzeniu wsparcia środowiskowego i samopomocy poprzez kształtowanie świadomości społeczeństwa w zrozumieniu problemów osób niepełnosprawnych intelektualnie
4.Instytut Twórczej Integracji
Fundacja utworzona w kwietniu 2011r podzielona na trzy obszary pracy.
1.CENTRUM PROFILAKTYKI SYSTEMOWEJ
2.CENTRUM DIAGNOZY I TERAPII
3.CENTRUM TWÓRCZEJ INTEGRACJI
Posiadamy status pożytku publicznego. Wspieramy istniejące w zakresie Świata Idealnego instytucje.
5. S3” - Sosnowiecka Spółdzielnia Socjalna
W październiku 2013 r. przy współpracy Fundacji Pomocy Nowy Świat i Instytutu Twórczej Integracji zostały utworzone miejsca pracy dla 6 osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną.
Powstała spółdzielnia  zajmuje się produkcją przedmiotów dekoracyjnych i użytkowych – ceramika, szkło, grafika. To absolwenci i podopieczni naszych placówek. Ich godne życie to możliwość pracy, która musi przebiegać pod opieką i ze wsparciem terapeutów.
6. Mieszkanie zintegrowane
W lipcu 2014 r. z inicjatywy ITI , pilotażowo uruchomiono Mieszkanie Zintegrowane (jednocześnie treningowe, wspólnotowe i interwencyjne) dla 7 osób z niepełnosprawnością w stopniu głębszym).
Projekt realizowany jest w ramach „Małego Granta” z funduszy Gminy Sosnowiec.

7. Park Polisensoryczny
Projekt w toku – miejsce pracy niepełnosprawnych uczniów i podopiecznych a jednocześnie piękna przestrzeń dla mieszkańców miasta.
Dostosowanie sosnowieckiego Parku Harcerskiego do potrzeb osób niepełnosprawnych jest kompleksową odpowiedzią na potrzeby grup wykluczonych w zakresie ich aktywizacji zawodowej i społecznej o działaniu długofalowym.
Tworzymy obszar zachęcający do dialogu społecznego i jednocześnie Park - miejsce pracy osób niepełnosprawnych.
Organizacja przestrzeni dydaktyczno-naukowej oraz edukacyjno-wychowawczej pozwoli minimalizować skutki  niepełnosprawności w przyszłości poprzez wdrożenie kompleksowych rozwiązań – aktywizujących, rehabilitacyjnych oraz integracyjnych, ponieważ Park będzie miejscem odpoczynku, relaksu mieszkańców Sosnowca.

Celem Świata idealnego jest przede wszystkim:
- reintegracja społeczna i zawodowa osób wykluczonych bądź zagrożonych wyklu-czeniem
- system wsparcia, edukacji, terapii, rehabilitacji dla dzieci, młodzieży, osób doro-słych z głębszą niepełnosprawnością intelektualną i sprzężeniami
- organizacja przestrzeni dydaktyczno-naukowej oraz edukacyjno-wychowawczej
- inkluzja dzieci ulicy
- przywrócenie możliwości obcowania ze zwierzętami w ramach hipoterapii, jazdy konnej, dogoterapii i innych terapii wspomagających
- stworzenie przestrzeni zachęcającej do dialogu społecznego.
W związku z tym, że niepełnosprawność jest jedną z głównych barier uniemożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym, zawodowym, czy kulturalnym tworzymy system wsparcia przeciwdziałający wykluczeniu społecznemu. Stan rzeczy pokazuje, że istotne dla regionu zagłębie dąbrowskiego a przede wszystkim dla województwa śląskiego jest stworzenie integralnego systemu wsparcia dla osób niepełnosprawnych – czym jest Świat Idealny.

Wiele lat tworząc filozofię i strukturę funkcjonowania Zespołu Szkół Specjalnych nr 4 w Sosnowcu poszukiwaliśmy rozwiązań na miarę XXI wieku. Poprzeczkę postawiliśmy wysoko- zawsze liczyła się poprawa funkcjonowania naszych podopiecznych. Sednem patrzenia na problem niepełnosprawności było holistyczne podejście do człowieka obejmujące zarówno całość jego funkcjonowania ale i całe jego życie zarówno jako dziecka, człowieka dorosłego aż po wiek dojrzały. Ten sposób patrzenia wymógł na nas tworzenie spójnego systemu który nazwaliśmy „Światem Idealnym”.
Projekt powstała z ...marzeń. Tych marzeń o lepszym, bezpiecznym, przewidywalnym, „Idealnym Świecie”. Takim w którym osoby potrzebujące wsparcia, pomocy, wielorako niepełnosprawne potrafią żyć z uśmiechem w zgodzie i równowadze, w miarę swoich możliwości.
Jesteśmy pedagogami specjalnymi, pracownikami socjalnych, po prostu przyjaciółmi skupionymi wokół naszych niepełnosprawnych dzieci i dorosłych. Tworzymy świat troszkę jak z "Alicji w Krainie Czarów", świat specyficzny ale dla nas bardzo normalny.
Klucz do naszych działań to systemowa pomoc rodzinie i dziecku.
Inicjatywa polega na zbudowaniu systemu wsparcia, mającego na celu zmniejszenie dysproporcji w poziomie życia osób niepełnosprawnych i pełnosprawnych, zapobiegającego niepożądanym zjawiskom społecznym (wykluczeniu, marginalizacji), poprzez stworzenie spójnego i efektywnego systemu edukacji, rehabilitacji, opieki. Zapewnienie terapii dzieci począwszy od wczesnego wspomagania aż po wiek dojrzały.

Świat Idealny to praca ponad podziałami – wiadomo, że dziecko, uczeń czy osoba dorosła musi funkcjonować przez całą dobę a nie tylko w czasie, który określone Ministerstwa Oświaty, Zdrowia czy Polityki Społecznej przeznaczyły na pracę edukacyjną czy terapeutyczną. Częste myślenie nauczycieli nie wykracza poza godzinę dydaktyczną. Pedagodzy w placówkach masowych konsekwentnie uczą przysłowiowych prawych dopływów Wisły, nie chcąc widzieć zachowań trudnych, ponieważ po prostu nie są przygotowani do rozwiązywanie np. problemów seksualności dorosłych uczniów, zachowań agresywnych itp. Realizacja podstawowych programów jest ważna ale nie zapominajmy, iż Konstytucja RP nakłada na nas obowiązek wychowywania.

Idea ogrodów sensorycznych przystosowanych do potrzeb niepełnosprawnych rozwija się na świecie od początku XX wieku. W Polsce takie projekty powstają dopiero od kilku lat. W Sosnowcu będzie to działanie pionierskie.
Nie ma natomiast w naszym kraju takiego miejsca, które oprócz doznań pozawzrokowych oferuje także całościową stymulację polisensoryczną, dodatkowo współtworzoną i obsługiwaną przez osoby niepełnosprawne.
W ramach tworzenia całościowego systemu opieki nad osobami z niepełnosprawnością intelektualną który realizujemy konsekwentnie od kilku lat chcielibyśmy stworzyć również w naszym mieście ogród sensoryczny. Ogród ten będzie przestrzenią wypoczynku, terenem uporządkowanej uprawy roślin, współczesnym dziełem sztuki (pokażemy w nim twórczość osób niepełnosprawnych) a także przestrzenią do integracji społecznej, nauki i terapii. Sztuka ogrodowa, którą planujemy wykorzystać w tworzeniu ogrodu będzie odzwierciedleniem kultury naszego miasta, jednocześnie mamy nadzieję, że stanie się jego wizytówką  świadczącą o poziomie życia i zamiłowaniach jego mieszkańców.
W naszym ogrodzie konieczne będzie umiejętne połączenie szczególnych rozwiązań –umożliwiających osobom niepełnosprawnym bezpieczne poruszanie się i czerpanie przyjemności z kontaktu z naturą z jednej strony oraz zaprojektowanie takich utrudnień, na których osoby z niepełnosprawnościami mogły by ćwiczyć, doskonaląc swoje umiejętności w poruszaniu się i orientacji przestrzennej.
Projekt ten jest innowacyjny, ponieważ w Polsce nie ma kompleksowej pomocy dla dorosłych osób z głębszą niepełnosprawnością intelektualną w integracji ze środowiskiem poprzez pracę.

Podsumowanie                                                                                                                                       
Nasz system „Świta Idealnego” ewoluuje nadal. To żywy twór, nie da się go zamknąć w określonych ramach. Dostosowujemy się do potrzeb naszych podopiecznych, jesteśmy tak blisko wszystkich ludzi jak tylko się da, nie naruszając granic naszych dzieci, uczniów, podopiecznych. Wykorzystujemy wszystkie znane metody edukacyjne, terapeutyczne. Nie boimy się ich mieszać, próbować – szukamy własnej drogi, indywidualnej dla każdego. Tworzymy kolejne elementy – spółdzielnię socjalną, mieszkanie zintegrowane z naszym systemem, ogród polisensoryczny. Przed nami jeszcze wiele wyzwań ale przede wszystkim nieustające przełamywanie stereotypu patrzenia na osobę z niepełnosprawością przez „zdrowe” społeczeństwo.  To przede wszystkim świat tworzony z miłością.